Wie afgelopen week in het centrum van Beverwijk liep, kon zomaar getrakteerd worden op een bijzonder geluid: heldere klokklanken, live gespeeld door een beiaardier. Niet vanuit een toren, maar recht voor je neus op straat. Het geheim? Een mobiel carillon. En achter dat rijdende instrument gaat een verhaal schuil van cultureel erfgoed, toewijding en de wens om klokken weer te laten klinken waar ze thuishoren.
Gerda Peters, stadsbeiaardier van Beverwijk, is een van de drijvende krachten achter het initiatief om het carillon letterlijk dichter bij de mensen te brengen. “Normaal gesproken hangt een carillon hoog in een toren. Onbereikbaar, onzichtbaar, en de beiaardier speelt daar vaak in zijn eentje,” legt ze uit. “Met een mobiel carillon halen we dat erfgoed naar beneden, de straat op, zodat mensen kunnen zien én horen wat daarboven normaal gebeurt.”
Peters verwijst ook naar de klokken van het voormalige carillon bij het vorige stadhuis op het President Kennedyplein “Die liggen nu opgeslagen bij Koninklijke Eijsbouts in Asten. Zonde,” zegt ze. “Klokken moeten klinken. Dat is hun doel. Gelukkig heeft wethouder Ali Bal het initiatief opgepakt in het kader van 750 jaar marktrechten. Het zou fantastisch zijn als volgend jaar die klokken weer ergens in Beverwijk te horen zijn – bijvoorbeeld bij het station of aan het begin van het vijvereiland.” Dat plan maakt onderdeel uit van de 750 jaar Marktrechten van de stad en er is een wedstrijd uitgeschreven voor een nieuwe vormgeving voor het carillon. Buurtbewoners rond de nieuwe plek maken zich ondertussen grote zorgen over eventuele geluidsoverlast in de toekomst.
Het enthousiasme onder het publiek is groot. “Als mensen het carillon van dichtbij zien en horen, worden ze erdoor geraakt,” merkt Peters op. “En de volgende keer dat ze over de markt lopen, valt het carillon van de Agathakerk ineens op. Het verhoogt het bewustzijn: hé, daar klinkt iets moois.”
De beiaardcultuur is diepgeworteld in de geschiedenis van de Lage Landen – Nederland, België en Noord-Frankrijk. “Het is ontstaan rond 1500,” vertelt Peters. “Net als molens of kaas is het iets dat bij onze identiteit hoort. Daar moeten we voor blijven staan.” Toch is het in stand houden van deze traditie geen vanzelfsprekendheid. “Het is kostbaar om een mobiel carillon naar Beverwijk te halen,” zegt Peters. “We zijn bezig met plannen voor volgend jaar, maar daarvoor is ook financiële steun nodig.”
Het idee voor het mobiele carillon is afkomstig van Boudewijn Zwart, stadsbeiaardier van Amsterdam. Hij vertelt hoe een regenbui tijdens een concert hem op het spoor bracht. “Ik had een piano en geluidsapparatuur helemaal naar boven in een toren gesjouwd om samen te spelen met het carillon. Toen begon het opeens te regenen. Al dat werk voor niets,” blikt hij terug. “Toen dacht ik: het moet andersom. Haal het carillon naar beneden.” Zo ontstond het mobiele carillon: een 3,5 ton zwaar rijdend instrument op een aanhanger. “Ik speel heavy metal,” grapt Zwart. “Letterlijk.”
Ook Zwart benadrukt het belang van het luisteren naar klokken in het dagelijks leven. “Het carillon van Beverwijk is prachtig gestemd. Als je er even bij stilstaat, brengt het een moment van rust. In een wereld vol zorgen kan een kort muziekfragment net dat zonnetje brengen dat je nodig hebt.
